Više od 170 rijetkih izdanja knjiga ruskih pisaca, prije svega Aleksandra Puškina, vrijednih više od 2,6 miliona dolara, nestalo je iz evropskih biblioteka od 2022. godine, piše The New York Times, pozivajući se na podatke Europola.
U aprilu 2022., ubrzo nakon što je Rusija napala Ukrajinu, dvojica muškaraca stigla su u biblioteku Univerziteta u Tartuu, drugom po veličini gradu u Estoniji. Bibliotekarima su se predstavili kao Ukrajinci koji bježe od rata i zatražili da pogledaju prva izdanja djela Aleksandra Puškina, ruskog nacionalnog pjesnika, i Nikolaja Gogolja iz 19. stoljeća. Govoreći ruski, rekli su da su ujak i nećak koji istražuju cenzuru u carskoj Rusiji kako bi se nećak mogao prijaviti za stipendiju u Sjedinjenim Državama. Željni pomoći, bibliotekari su se odazvali. Muškarci su proveli deset dana proučavajući knjige.
Četiri mjeseca kasnije, tokom rutinske godišnje inventure, biblioteka je otkrila da je osam knjiga koje su ljudi tražili nestalo, odnosno zamijenjeno faksimil kopijama tako visoke kvalitete da su ih samo stručne osobe mogle otkriti. “Bilo je užasno”, rekla je Krista Aru, direktorica biblioteke. “Imali su jako dobru priču.”
Isprva se činilo kao izolovan incident. Sada, policija istražuje ono za što vjeruje da je golema, koordinirana serija krađa rijetkih ruskih knjiga iz 19. stoljeća – prvenstveno prvih i ranih izdanja Puškina – iz biblioteka diljem Evrope.
Od 2022. više od 170 knjiga procijenjenih na više od 2,6 miliona dolara, prema Europolu, nestalo je iz Nacionalne biblioteke Latvije u Rigi, Univerzitetske biblioteke u Vilniusu, Državne biblioteke u Berlinu, Bavarske državne biblioteke u Münchenu, Nacionalne biblioteke Finske u Helsinkiju, Nacionalne biblioteke Francuske, univerzitetskih biblioteka u Parizu, Lyonu i Ženevi te iz Češke. Biblioteka Univerziteta u Varšavi najteže je pogođena sa čak 78 knjiga.
Banda je, sumnjaju detektivi, imala uhodan način krađe. Kada bi vidjeli vrijednu rusku knjigu u nekoj prestižnoj biblioteci ili univerzitetu, tražili bi uvid u nju, pod izgovorom da im treba za istraživački projekt. Djela bi zatim zamijenili kopijama, a s originalima išetali iz zgrade.
Puškinovim knjigama raste vrijednost u Rusiji nakon što ga je predsjednik Vladimir Putin opisao kao jednog od najistaknutijih heroja zemlje, uz Petra Velikog. S druge strane, Ukrajinci ga smatraju simbolom ruskog imperijalizma.
