„Smiješak nije nikome toliko potreban kao onima koji nam ništa drugo ne mogu dati zauzvrat.“

Andrew Carnegie

Andrew Carnegie bio je predvodnik ekspanzije američke industrije čelika i željeznica krajem 19. stoljeća, jedan od najvećih filantropa svog vremena, zagovornik svjetskog mira, nauke i obrazovanja – te čovjek zaslužan za izgradnju 2.509 javnih biblioteka širom svijeta.

Rođen 25. novembra 1835. u Škotskoj, Carnegie je 1848. godine emigrirao u Sjedinjene Američke Države kao trinaestogodišnji dječak iz siromašne porodice. Počeo je raditi u tvornici pamuka, a zahvaljujući upornosti i viziji osnovao je kompaniju US Steel – prvu kompaniju na svijetu čija je vrijednost dostigla milijardu dolara. Nakon prodaje kompanije 1901. godine njegovo bogatstvo dostiglo je ekvivalent današnjih 75 milijardi dolara.

Carnegie je vjerovao da bogatstvo nosi moralnu obavezu – da se vrati društvu. Njegov članak „Bogatstvo“ iz 1889. godine, poznat i kao „Evanđelje bogatstva“, postavio je temelje modernog filantropskog djelovanja.

“Ja sam se rodio u bijedi, pa ipak ne bih svoje djetinjstvo mijenjao za ono bogataških sinova. Šta oni znaju o porodičnoj radosti? Šta znaju o majci koja radi kao guvernanta, pralja, kuharica, učiteljica, a koja je ujedno i uzorna supruga?” – Andrew Carnegie

Jedan od njegovih najvažnijih ciljeva bilo je osnivanje besplatnih javnih biblioteka kako bi obrazovanje postalo dostupno svima. Uložio je 56 miliona dolara, omogućivši otvaranje 2.509 biblioteka, iako je prvobitni plan bio 2.811 – neke zajednice su odbile ponudu jer nisu mogle finansirati nabavku knjiga.

Carnegie je osnovao brojne fondacije i institucije, uključujući Carnegie institut u Pittsburghu, Carnegie fondaciju za promovisanje obrazovanja i Carnegie Endowment za svjetski mir. Također je finansirao izgradnju 7.000 crkvenih institucija. Na ulazu u njegove biblioteke stajao je natpis „NEKA BUDE SVJETLO“.

Do kraja svog života, Carnegie je uspio donirati gotovo 90 % svog imetka, odražavajući vlastite riječi: „Čovjek koji umre bogat, umre osramoćen.“